2023 жылдың 1-10 қыркүйек аралығында Қазақстан Республикасының заңнамасында орын алған өзгерістер:
1. 10 қыркүйектен бастап “Онлайн-платформалар және онлайн-жарнама туралы”Заң күшіне енеді. Заңның негізгі міндеттері:
-онлайн платформалар жұмысының ашықтығын қамтамасыз ету;
- Қазақстан Республикасының ақпараттық кеңістігінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
- заңсыз мазмұнның алдын алу;
- онлайн платформалардағы балаларды олардың денсаулығы мен дамуына зиян келтіретін ақпараттан қорғау;
- Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген шектерде оның дербес деректерін жинау және өңдеу кезінде адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарын қорғауды қамтамасыз ету.
2. 4 қыркүйектен бастап «Кәсіби біліктілік туралы» Заң күшіне енеді. Құжат Ұлттық біліктілік жүйесін дамытуға бағытталған, оның негізгі мақсаты: стандарттарды әзірлеу, бағалау және жұмыс берушілердің «өмір бойы» алған кәсіби біліктілігін тану арқылы еңбек нарығы мен кадрларды даярлау жүйесі арасындағы байланысты нығайту болып табылады.
Заңның маңызды жаңалығы – өз бетінше меңгерілген дағдыларды, сондай-ақ бейресми және бейресми білім беру нәтижелерін тану. Яғни, өз бетінше дайындалған тұлғалар немесе түлектер кәсіби біліктіліктерін мойындаған жағдайда жұмыс тәжірибесін талап етпей жұмысқа орналаса алады.
3. 12 қыркүйекте активтерді қайтару саласындағы ведомствоаралық өзара іс-қимылды ұйымдастыру тәртібін реттейтін «Заңсыз алынған активтерді мемлекетке қайтару туралы» заң қолданысқа енгізілді.Активтерді өндіріп алу жөніндегі уәкілетті орган құқық қорғау органдарымен, арнаулы мемлекеттік органдармен, уәкілетті мемлекеттік органдармен, ұйымдармен, квазимемлекеттік сектор субъектілерімен өз өкілеттіктері шегінде жұмыс жасайды.
Сондай-ақ «Прокуратура туралы» Конституциялық заңға өзгертулер енгізілуде, оған сәйкес прокурорға мүлікті сатып алу (шығу) көздерінің заңдылығын тексеру, заңсыз иемденуге қарсы тұру үшін ақпаратты бақылау және талдау өкілеттігі берілген.
4. Сонымен қатар, Қылмыстық кодекске жаңа баптар қосылды:
218-1-бап. Заңсыз жолмен алынған мүлікті мемлекет кірісіне айналдырудан жасыру, сол сияқты оларды заңдастыру (жылыстату) үш мың АЕК (10 350 000 теңге) мөлшерінде айыппұл салуға, сол мөлшерде түзеу жұмыстарына немесе бір айлық мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады. мүлкі тәркіленіп, 5 жылға дейін немесе сол мерзімге бас бостандығынан айыру.
235–1-бап. Валюталық құндылықтарды Қазақстан Республикасынан заңсыз әкету, жөнелту және беру - заңсыз әкетілген, жөнелтілген немесе берілген валюталық құндылықтар сомасының елу еселенген мөлшерінде айыппұл салуға не сол мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады. 5 жыл немесе сол мерзімге бас бостандығынан айыру.
«Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруғажәне терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы» заңға заңды тұлғалардың бенефициарлық меншік иелерінің тізілімін жүргізуді көздейтін өзгерістер енгізілуде.
Сондай-ақ, салық кодексіне енгізілген өзгерістер салық органдарын салық төлеушінің жазбаша рұқсатынсыз салық құпиясын құрайтын салық төлеуші туралы ақпаратты активтерді өндіріп алу жөніндегі уәкілетті органға беруге міндеттеді.
5. 2023 жылдың 1 қыркүйегінен бастап кәмелетке толмағандардың істері жөніндегі мамандандырылған ауданаралық соттары кәмелетке толмаған балалардың қатысуымен некені бұзу туралы істерді қарайды.
Олардың жаңа өкілеттіктеріне сондай-ақ: жақын туыстар мен бала арасындағы қарым-қатынас тәртібін анықтау, алимент мөлшерін өзгерту, алимент төлеуден босату, кәмелетке толмаған балаларды асырау үшін өндірілген алимент бойынша берешекті төлеуден босату мәселелері; кәмелетке толмағандардың мұрагерлік құқықтарын қорғау туралы; Қазақстан Республикасына заңсыз берілген немесе Қазақстан Республикасында ұсталған баланы қайтару туралы не халықаралық шарт негізінде мұндай балаға қатысты қол жеткізу құқығын жүзеге асыру туралы.
Мемлекеттік және арнаулы мемлекеттік мұрағаттардың Ұлттық мұрағат қорының құжаттарын және басқа да мұрағаттық құжаттарды алу және сақтау қағидалары бекітілді.
6. Мемлекеттік және арнаулы мемлекеттік мұрағаттардың Ұлттық мұрағат қорының құжаттарын және басқа да мұрағаттық құжаттарды алу және сақтау қағидалары бекітілді.Мұрағаттық құжаттарды ҰҚҚ-ға енгізу құжаттардың құндылығына сараптама жүргізу негізінде жүзеге асырылады.Мұрағат құжаттары МҚҚ (ғылыми анықтамалық аппарат) және ерекше құнды құжаттардың сақтандыру көшірмелерімен (бар болса) реттелген нысанда мұрағатқа қабылданады.
Мұрағаттық құжаттарды қабылдау кезінде құжаттардың және ерекше құнды құжаттардың сақтандыру көшірмелерінің заттай, санитарлық-гигиеналық, техникалық жай-күйі, сондай-ақ есепке алу құжаттарының толықтығы тексеріледі.
Электрондық файлдарды мемлекеттік сақтауға қабылдау ақпараттық жүйелер арасындағы ақпараттық өзара іс-қимылды реттеуші құжатқа сәйкес цифрлық байланыс арналары арқылы жүзеге асырылады.
ҰҚК құрамына жатқызылған жеке тұлғалардың құжаттары мұрағатқа сыйға тарту шарты, сатып алу-сату шарттары, өсиет немесе сот шешімдері бойынша республикалық мемлекеттік мұрағаттың, Қазақстан Республикасы Президентінің Архивінің сараптамалық тексеру комиссиясының шешімі негізінде қабылданады.
Нотариус Акжаиксого района
Умралиева Ж.Б.